Teren dworu i Park Pamięci w Tuskulanach

Zespół Parku Pamięci w Tuskulanach powstał na terenie, który w XVI w. należał do dworu królewskiego. Obejmował on duży obszar pomiędzy drogą prowadzącą do Werek a Wilią. Składał się z budynków o różnym przeznaczeniu, ogrodów i stawów otoczonych dużymi terenami łowieckimi.

Z biegiem czasu posiadłość utraciła status królewski i zmieniła właścicieli. W XVII w. Piegłowscy, zarządcy dworu, wykopali stawy, zbudowali dom mieszkalny i gorzelnię. Na początku XVIII w. majątek składał się z gruntów ornych, sadu owocowego i budynków gospodarczych. Według źródeł pisanych we dworze znajdował się także wyjątkowy pływający młyn. W drugiej połowie XVIII w. majątek został podzielony na oddzielne gospodarstwa. Część dworu przeszła w ręce zakonników z zakonu kanoników laterańskich, którzy nadali jej nazwę Tuskulany i wykorzystywali do celów gospodarczych. Teren dworu w Tuskulanach został włączony w granice miasta w drugiej połowie XIX w.

Z biegiem czasu stara zabudowa dworu w Tuskulanach popadła w ruinę, a funkcja i widok terenu uległy zmianie. Pałac, który przetrwał do dziś, został zbudowany około 1825 r. jako zamiejska rezydencja pełniąca funkcję kulturalną, rozrywkową i rekreacyjną. Przypuszcza się, że w tamtym czasie ten klasycystyczny zespół architektoniczny otaczało murowane ogrodzenie, a na jego terenie znajdował się park krajobrazowy z obiektami małej architektury, przed pałacem zlokalizowane były owalne kwietniki, z których prowadziły w różnych kierunkach ścieżki. Na dolnym tarasie brzegu Wilii mieściły się stawy, które w 1940 r. po nacjonalizacji majątku zarosły, gdyż nie były porządkowane.

W czasie okupacji hitlerowskiej (1941–1944) dwór w Tuskulanach należał do Wincentego i Jadwigi Antonowiczów, którzy ukrywali i ratowali tu Żydów.

W 1944 r. teren dworu w Tuskulanach wraz z zabudowaniami został przekazany sowieckim strukturom represyjnym i stał się niedostępny dla społeczeństwa. Część terenu udostępniono dopiero w latach 70. XX w., po wybudowaniu po sąsiedzku Pałacu Kultury i Sportu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i urządzeniu skweru. Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości na tym terenie odkryto masowe groby osób zamordowanych w wewnętrznym więzieniu NKGB (MGB). W 2002 r. utworzono Park Pamięci w Tuskulanach (aktywuj napis odsyłający do uchwały nr 932 Rządu Republiki Litewskiej z dn. 19 czerwca 2002 r. i nowej wersji tej uchwały nr 322 z dn. 28 marca 2007 r.), który powstał z posiadłości dworskiej i części pobliskiego terenu. W 2004 r. wzniesiono kaplicę-kolumbarium, w latach 2005–2008 odnowiono ocalałe budynki, w 2010 r. Park Pamięci w Tuskulanach uporządkowano.